یکی از فاکتورهایی که اهمیت زیادی برای مهندسان یا کارشناسان ساختمانی دارد، سایز انواع میلگرد است. سایز میلگرد تاثیر زیادی روی مقاومت و افزایش استحکام سازه دارد. اما نحوه اندازه‌گیری انواع سایز میلگرد چگونه است؟ آیا سایز انواع میلگرد روی قیمت میلگرد هم تاثیرگذار است؟ به هر حال این موضوع باید از همه جوانب مورد بررسی قرار بگیرد.
بررسی انواع استانداردهای میلگرد
تولید میلگرد در کشورهای مختلف، استانداردهای متفاوتی دارد. ساخت میلگرد در ایران بر اساس استاندارد ملی 3132 و زیر نظر سازمان ملی استاندارد ایران انجام می‌شود. البته استانداردهای اروپایی هم در تولید انواع میلگرد نقش دارند. استاندارد روسی از مهم‌ترین استانداردهایی است که در تولید میلگرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی برای تولید انواع میلگرد در ایران از انواع فولادها به شرح زیر استفاده می‌شود:
- فولاد A-1: مقاومت تسلیم این نوع فولاد 2300 و مقاومت کششی آن 3800 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است. این نوع فولاد صاف است.
- فولاد A-2: نوعی فولاد آجدار است که مقاومت تسلیم 3000 و مقاومت کششی 5000 کیلوگرم بر سانتی‌متری دارد.
- فولاد A-3: نوعی دیگر از میلگردهای آجدار است که مقاومت تسلیم 4000 و مقاومت کششی 6000 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربعی دارد.
اهمیت و ضرورت انتخاب سایز میلگرد چیست؟
کاربرد میلگردها بر اساس نوعشان متفاوت است. هر یک از انواع میلگردها کاربرد و ویژگی‌های خاص خود را دارند. دلیل اهمیت تشخیص سایز میلگرد هم همین موضوع است و تاثیر زیادی روی قیمت روز میلگرد دارد. بررسی و اندازه‌گیری سایز انواع میلگرد کار چندان دشواری نیست. با این حال نیاز به دقت زیادی دارد. چرا که در صورت استفاده از سایز نامناسب در سازه، خسارات و دردسرهای زیادی پیش می‌آید.
میلگردها را می‌توان مهم‌ترین مصالح در زمینه مقاومت و استحکام سازه دانست. این محصول تاثیر مستقیمی روی هزینه کلی ساخت و ساز دارد. تمام این عوامل نشان از اهمیت بالای انتخاب سایز مناسب انواع میلگرد دارند.
منظور از قطر اسمی میلگرد چیست؟
یکی از پارامترهایی که در تشخیص سایز میلگرد با آن مواجه خواهید شد، قطر اسمی میلگرد است که مهم‌ترین فاکتور یا مشخصه هندسی میلگردها محسوب می‌شود. به طور کلی قطر اسمی، وجه تمایز تمام میلگردها از یکدیگر است. واحد اندازه گیری قطر اسمی یا نمره میلگرد، میلیمتر است. معمولا قطر اسمی میلگرد را روی پلاک فلزی مشخصات میلگرد درج می‌کنند.
در محموله‌هایی که بیش از 2.5 تن هستند، دریافت گواهینامه فنی ضروری است. قطر اسمی میلگرد در این گواهینامه هم قید می‌شود. اندازه‌گیری قطر در میلگردهای ساده کار سختی نیست و قطر میلگرد همان قطر اسمی خواهد بود. در مورد میلگرد آجدار موضوع کمی متفاوت است. قطر میلگردهای آجدار به 3 دسته قطر اسمی، خارجی و زمینه تقسیم می‌شوند که به شرح زیر هستند:
- قطر اسمی میلگرد آجدار: همان قطری است که در جداول استاندارد میلگرد هم وجود دارد. قطر اسمی، نزدیک به میانگین است.
- قطر خارجی میلگرد آجدار: در این حالت قطر میلگرد را با آج کامل آن محاسبه می‌کنند.
- قطر زمینه میلگرد آجدار: در قطر زمینه، آج میلگرد را در نظر نمی‌گیرند.
معرفی برخی از مهم‌ترین روش‌های اندازه‌گیری سایز میلگرد
برای تشخیص و اندازه‌گیری سایز مناسب میلگرد، روش‌های زیادی وجود دارد. با توجه به اهمیت سایز انواع میلگرد، یادگیری و استفاده از این روش‌ها ضروری به نظر می‌رسد. در ادامه برخی از مهم‌ترین روش‌های اندازه‌گیری میلگردها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
1. استفاده از انگشتان دست
برای این کار ابتدا باید بند انگشت فرد اندازه گرفته شود. به این ترتیب با گذاشتن بند انگشت روی میلگرد، می‌توان سایز انواع میلگرد را به راحتی اندازه‌گیری کرد. البته در مورد میلگردهای 18 و 20 استفاده از این روش چندان پاسخگو نیست. چرا که این دو میلگرد تفاوت ناچیزی با یکدیگر دارند.
2. استفاده از شابلون
شابلون یکی از ابزارهای اندازه‌گیری سایز میلگرد است که مهندسین از آن استفاده می‌کنند. استفاده از شابلون بین مهندسین ناظر بسیار رایج است. شابلون‌ها انواع مختلفی دارند که از روبان، فیلم رادیولوژی و ورق‌های نازک تهیه می‌شوند.
3. روش وزن کردن میلگرد
در این روش انواع میلگرد با طول‌های مختلف را وزن می‌کنند. با توجه به وزن به‌دست‌آمده، می‌توان قطر میلگرد را محاسبه کرد. استفاده از این روش در مورد میلگردهای استفاده‌نشده مناسب است و اگر آرماتورها بسته شوند، کارایی نخواهد داشت.
4. کنترل چشمی
یکی از روش‌های نه چندان دقیقی که توسط بسیاری از مهندسان برای اندازه‌گیری سایز میلگرد مورد استفاده قرار می‌گیرد، کنترل چشمی است. این روش در اثر تجربه زیادی که کارشناسان در این زمینه کسب کرده‌اند، اجرا می‌شود؛ به همین دلیل دقت زیادی ندارد. همچنین احتمال خطای چشمی در این روش بسیار بالاست. از نظر آئین‌نامه‌ای هم استفاده از روش چشمی مورد قبول واقع نخواهد شد.
5. استفاده از کولیس
یکی دیگر از انواع ابزارهای رایج مهندسی کولیس است که کاربردهای زیادی دارد. استفاده از کولیس برای تشخیص سایز میلگرد، یکی از دقیق‌ترین روش‌های اندازه‌گیری محسوب می‌شود. همانطور که اشاره شد، برای تشخیص سایز انواع میلگرد آجدار، باید 3 قطر اسمی، خارجی و زمینه مورد بررسی قرار بگیرند. کولیس یکی از بهترین ابزارهای اندازه‌گیری این 3 قطر است.
6. استفاده از ریسمان بنایی
تقریبا در هر پروژه ساختمانی از ریسمان بنایی هم استفاده می‌شود. با به‌کارگیری یک ریسمان بنایی، خیلی راحت می‌توانید سایز انواع میلگرد را محاسبه کنید. برای این کار کافیست ریسمان را دور میلگرد بپیچید. به این ترتیب محیط میلگرد و سپس قطر آن را به راحتی حساب کنید.
7. استفاده از گیج
گیج در واقع نوعی شابلون مهندسی است که جنس فولاد ضد زنگ دارد. با استفاده از گیج مهندسی، می‌توان میلگردهای آجدار بین 12 تا 28 میلیمتر را به صورت دقیق اندازه‌گیری کرد. استفاده از گیج مهندسی برای اندازه‌گیری سایز میلگرد، احتمال خطای بسیار کمی دارد.
منظور از قدرت یا استحکام تسلیم چیست؟
برای ساخت انواع میلگرد سنگین، باید از فولاد باکیفیت و کارآمد استفاده کرد. همچنین در طراحی انواع میلگرد، باید به استحکام تسلیم توجه ویژه‌ای شود. هر چقدر قطر و سایز میلگرد بیشتر شود، تاثیری روی قدرت تسلیم نخواهد داشت. کیفیت فولاد مهم‌ترین عامل تاثیرگذار روی قدرت تسلیم میلگرد است.
هر کدام از انواع میلگردهای فولادی در کشورهای مختلف، دارای اندازه‌های متریک متفاوتی هستند. هنگام استفاده از میلگردها، باید به این اندازه‌ها توجه شود.
بررسی تاثیر سایز میلگرد بر قیمت آن
قیمت روز میلگرد، یکی از فاکتورهای تعیین‌کننده در عملیات ساخت و ساز محسوب می‌شود. در واقع قیمت میلگرد تاثیر مستقیمی روی هزینه‌های ساخت و ساز دارد. به همین دلیل همواره مورد بررسی مهندسان قرار می‌گیرد. انتخاب نوع و سایز میلگرد، به طور مستقیم روی قیمت آن تاثیر دارد. البته این عامل جدا از نوسانات بازار و سایر عوامل تاثیرگذار دیگر است.
برای خرید میلگرد با قیمت مناسب، توجه به سایز و نوع میلگرد ضروری است. به همین دلیل قبل از خرید میلگرد، باید نسبت به اندازه‌گیری سایز انواع میلگرد اقدام کنید.
جمع بندی
استفاده از میلگرد در انواع سازه‌ها باعث افزایش مقاومت آن می‌شود. اگر از سایز میلگرد مناسب برای ساخت و ساز استفاده نشود، ضررهای زیادی به سازه وارد خواهد شد. به همین دلیل اندازه‌گیری سایز انواع میلگرد اهمیت زیادی دارد. برای بررسی و تشخیص سایز انواع میلگرد، روش‌های زیادی وجود دارد. برخی از این روش‌ها با استفاده از ابزارهای مهندسی هستند و بسیار دقیق عمل می‌کنند. برخی دیگر تجربی هستند و از نظر اصولی زیاد توصیه نمی‌شوند. جهت اطلاعات بیشتر در مورد انتخاب سایز میلگرد یا اطلاع از قیمت آن به وب‌سایت آسن مراجعه و از کارشناسان مشورت بگیرید.