در سازه‌های مختلف، انواع سقف متناسب با نوع سازه و روش اجرای دیگر اجزا مورد استفاده قرار می‌گیرد. سقف باید به گونه‌ای طراحی شود که از آسیب‌های ناشی از بارهای اعمالی به سازه در امان باشد. انواع سقف به روش‌های متنوعی قابل اجرا است که در این مقاله، آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
ویژگی های انواع سقف
فارغ از نوع سقف، هر سقف باید ویژگی‌هایی داشته باشد. از جمله مهمترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- مقاوم بودن در برابر بارهای وارده
- مقاوم بودن نسبت به تغییرات آب و هوایی و جلوگیری از ورود رطوبت به فضای داخلی
- دوام بالا در برابر حرارت و آتش سوزی
- طول عمر بالای قطعات و مقاومت در برابر فرسودگی
ویژگی‌های سقف های کاذبی که در داخل فضای ساختمان به منظور طراحی و دکوراسیون داخلی استفاده می‌شوند، متفاوت با موارد مذکور است.
سقف طاق ضربی
سقف طاق ضربی یکی از قدیمی ترین انواع سقف ساختمانی است که کاربرد بالایی نیز در ایران داشته است. طاق ضربی در مقابل زلزله بسیار کم دوام است، از این رو دیگر کاربرد ندارد. در اجرای این سقف، دو تیر موازی که پل نام دارند نصب شده و تیرهایی فرعی نیز به موازات هم و عمود بر پل‌ها، قرار می‌گیرند. آجر فشاری و ملات گچ و خاک در اجرا و نصب سقف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مزایای سقف طاق ضربی
- مصالح ساخت این نوع سقف به سادگی در دسترس است.
- سقف طاق ضربی به سرعت و در مدت زمان کوتاهی نصب می‌شود.
- نصب این نوع سقف به نیرو با تخصص بالا نیاز ندارد.
- هزینه اجرای سقف طاق ضربی پایین است.
- می‌توان پس از اجرا، بخش‌هایی از ساختمان را تغییر داد.
معایب اجرای سقف طاق ضربی
- چنین سقف‌هایی انسجام و دوام کافی را ندارند.
- احتمال خوردگی آهن در برخورد با گچ ملات بالا است.
- لرزش بالای سقف
- نداشتن مقاومت کافی در برابر زلزله
- افزایش خطرات و آسیب‌های ناشی از ریزش سقف به دلیل وزن بالای آن
- شرایطی برای عبور تاسیسات از این نوع سقف وجود ندارد.
سقف تیرچه بلوک
یکی از رایج‌ترین روش‌های اجرای سقف، اجرا به صورت سقف تیرچه بلوک است. سقف تیرچه بلوک با کمک دال، تیرچه و بلوک اجرا می‌شود. در این نوع سقف، بلوک‌ها نقش سازه‌ای و باربری ندارند و تنها به عنوان پرکننده بین تیرچه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بلوک‌ها تو خالی و از جنس بتن یا سفال ساخته می‌شوند. به همین علت بار مرده را کاهش می‌دهند.
میلگرد در سقف تیرچه بلوک جایگاه مهمی دارد. علت استفاده از میلگرد، جبران مقاومت کششی بتن و افزایش مقاومت سازه در برابر زلزله است. قیمت میلگرد در تعیین هزینه‌های سقف تیرچه بسیار مهم است. از این رو باید در زمانی که قیمت‌ها در بهترین وضعیت ممکن قرار می‌گیرند اقدام به خرید میلگرد نمود.
مزایای به کارگیری سقف تیرچه بلوک
- سقف تیرچه بلوک، یکی از انواع سقف سبک است.
- مقاومت این نوع سقف در برابر بارهای افقی بالا است.
- سقف تیرچه و بلوک عایق مناسبی در برابر رطوبت، صوت و حرارت به شمار می‌رود.
- بخش زیرین و رویی سقف، هموار و صاف است.
معایب سقف تیرچه و بلوک
- اجرای سقف تیرچه بلوک زمان‌بر است.
- نصب این نوع سقف به نیروی ماهر و متخصص نیاز دارد.
- در صورتی که دهانه بزرگ باشد، از سقف تیرچه بلوک نمی‌توان استفاده کرد.
سقف تیرچه کرومیت
یکی از انواع سقف تیرچه بلوک، سقف تیرچه کرومیت است که در آن از پلی استایرن، بلوک سیمانی، کامپوزیت و پرکننده‌های مختلف برای پرکردن فضای بین تیرچه‌ها استفاده می‌شود. سقف کرومیت انسجام و صلبیت بالایی دارد و در آن نیازی به شمع‌بندی نیست. وزن پایین‌تر نسبت به سقف تیرچه بلوک معمولی و سرعت اجرای بالا از جمله مزایای این نوع سقف به شمار می‌روند.
سقف دال بتنی
در طبقات ساختمان‌ها از یکی از انواع سقف بتنی به نام سقف دال بتنی استفاده می‌شود. این نوع سقف اغلب در ساختمان‌هایی مهم چون نیروگاه‌ها و ساختمان‌های صنعتی عظیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. دال، سقفی است که به صورت یکپارچه از بتن و فولاد ساخته می‌شود. این سقف‌ها به دو نوع سقف دال یکطرفه و دال دو طرفه تقسیم می‌شوند که در هر یک تفاوت‌هایی در نحوه آمارتوربندی وجود دارد.
دال یکطرفه برای سازه‌هایی با نسبت طول به عرض کمتر از 2 و دال دوطرفه در سقف‌هایی با نسبت طول به عرض بالاتر از 2 استفاده می‌شود.
مزایای دال بتنی
- مقاومت بالا در برابر زلزله این نوع سقف بالا است.
- سقف دال بتنی عمر طولانی و دوام بالایی دارد.
- این نوع سقف در برابر حرارت، طوت و رطوبت عایق است.
معایب دال بتنی
- سرعت اجرای آن پایین و زمان اجرا بالا است.
- سقف دال بتنی وزن بالایی دارد.
- هزینه بالایی به دنبال دارد.
سقف کوبیاکس
در سقف کوبیاکس، از گوی‌های تو خالی استفاده می‌شود. این گوی‌ها در بخش‌هایی از دال که بتن نقش سازه‌ای ندارد و بر روی مش میلگردها قرار می‌گیرد. زیر گوی با بتن پر می‌شود. این نوع سقف نه تنها همانند دال توپر عمل می‌کند بلکه وزن کمتری داشته و به کاهش بار مرده ساختمان کمک می‌کند.
کاربرد، ویژگی‌ها و مزایا و معایب این نوع سقف هنوز ثابت نشده و در مناطق زلزله خیز استفاده از آن توصیه نمی‌شود. جنس گوی‌های به کار رفته پلی اتیلن بازیافتی یا پلی پروپیلن است.
مزایای سقف کوبیاکس
- وزن کمی داشته و بارهای مرده سازه را کاهش می‌دهند.
- حضور حفره‌های هوا، سقف را در برابر انتقال صدا، سرما و گرما مقاوم می‌کند.
- تحمل بار این سقف‌ها بالا است.
- قابلیت اجرا در دهانه‌های بزرگ را دارند و از انواع سقف برای دهانه های بزرگ به شمار می‌روند.
- تعداد ستون و ارتفاع سازه با کمک این سقف‌ها کاهش می‌یابد.
سقف کامپوزیت
از انواع سقف کامپوزیت در سازه‌های با اسکلت فلزی استفاده می‌شود. در ترکیب این نوع سقف، آرماتور حرارتی، بتن، تیر فرعی و برش‌گیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. برش‌گیر در حقیقت گل میخ است و با هدف اتصال ورق پوششی به تیر فرعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سقف کامپوزیت به منظور نازک‌کاری و به وجودآوردن سطحی یکدست در زیر سقف، از سقف کاذب یا سقف رابیتس استفاده می‌شود.
در سقف کامپوزیت یا مرکب، میلگردهای آجدار به عنوان میلگرد حرارتی که با فاصله 20 تا 30 سانتی‌متر از هم قرار می‌گیرند، به کار می‌روند. در این سقف پروفیل‌های فولادی مختلف لانه زنبوری و … برای افزایش مقاومت کششی سقف مورد استفاده قرار می‌گیرند
سقف عرشه فولادی
سقف عرشه فولادی یا سقف متال دک، با کمک ورق های گالوانیزه ذوزنقه‌ای شکل، فلاشینگ، گل میخ، میلگرد و بتن ساخته می‌شود. این نوع سقف در سال‌های اخیر توانسته جای سقف‌های تیرچه بلوک را بگیرد. از متال دک در اسکلت‌های فلزی و بتنی استفاده می‌شود. عرشه فولادی انواع مختلفی دارد که عرشه فولادی کامپوزیتی، عرشه دهانه بلند و عرشه سلولی از جمله آنها به شمار می‌روند.
عرشه فولادی خود نوعی ورق سرد فولادی است که با تیرهای فولادی و غشا بتنی، سقفی با دوام و کاربرد مطلوب ایجاد می‌کند. زیبایی ظاهر این سقف، کاربرد آن را افزایش می‌دهد.
برای اجرای سقف کامپوزیت، عرشه فولادی ابتدا ورق های عرشه فولادی باید در مکان‌های مشخص شده روی سقف و با استفاده از جرثقیل قرار داده شوند. اتصال ورق های عرشه فولادی با استفاده از میخ فولادی و بر روی تیرها انجام می‌شود. پس از این اتصال موقت، گل میخ های فولادی بر روی تیرهای اصلی و فرعی نصب می‌شوند و سپس آرماتوربندی انجام می‌گیرد. از آن‌جایی که عرشه فولادی در این نوع سقف نقش بسیار مهمی دارد، قیمت عرشه فولادی تعیین کننده مهمی برای قیمت‌گذاری این نوع سقف به شمار می‌رود.
مزایای سقف عرشه فولادی
- وزن سقف نسبت به انواع دال بتنی و تیرچه بلوک کاهش می‌یابد.
- اجرای بازشو آن به سادگی انجام می‌شود.
- ظاهر سقف عرشه فولادی یکی از مزایای استفاده از آن است.
- مقاومت بالایی به حرارت و آتش سوزی دارد.
- امکان سقف‌گذاری و بتن ریزی همزمان در تمام طبقات وجود دارد.
- سرعت اجرای سقف عرشه فولادی بالاست و در مدت زمان کمی انجام می‌شود.
- دوام این سقف‌ها بالا بسیار بالاست و تا چند دهه کارایی مناسبی دارند.
- ایمنی در هنگام اجرا، از مهمترین مسائلی است که در اجرای سقف عرشه فولادی رعایت می‌شود.
معایب سقف عرشه فولادی
- اجرای سقف عرشه فولادی به تجهیزات و تمهیدات خاص خود نیاز دارد.
- نیازمند نیروی متخصص و کاربلد است.
- سقف مذکور، لرزش بسیاری دارد.
سقف روفیکس
سقف روفیکس، سقفی مرکب و نوعی دال بتنی آرمه است. در اجرای این سقف از صفحه فلزی مشبک استفاده می‌شود. پروفیل‌های طولی نیز با قرارگیری موازی در کنار هم به اجرای سقف کمک می‌کنند.
مزیت سقف روفیکس
- همانند عرشه فولادی، امکان اجرا و بتن ریزی همزمان در تمامی طبقات برای این سقف وجود دارد.
- وزن سقف روفیکس نسبت به دال بتنی و تیرچه بلوک کم است در نتیجه به کاهش بار مرده ساختمان کمک می‌کند.
معایب سقف روفیکس
- تعمیرات این نوع سقف به دلیل مشکل بودن دسترسی، سخت است.
- در طولانی مدت احتمال تغییر شکل سقف وجود دارد. علت این امر خزش در بتن فشاری است.
سقف وافل
سقف وافل که به نام سقف دال دو طرفه نیز معروف است به کمک سیستم سقف مشبک قابلمه‌ای اجرا می‌شود. انواع سقف وافل در ایران نیز در حال معروف شدن است. در این اجرای این نوع سقف دیگر نیاز به سقف کاذب برای عبور تجهیزات تاسیسات نیست. از سقف وافل در شرایطی که نیاز به دال های بتنی نازک و مستحکم است، استفاده می‌شود.
مزایای سقف وافل
- سقف دال در مقایسه با عرشه فولادی ارزان است.
- نیازی به استفاده از آرماتورهای تقویتی ندارد. عدم نیاز به اتصال این آرماتورها به تیر، سرعت فرایند اجرا را افزایش می‌دهد.
- بتن نیازی به روانساز ندارد.
- در سقف وافل، بتن ریزی به صورت یکپارچه انجام می‌شود.
معایب سقف وافل
- برای اجرای سقف وافل به نیروی متخصص و باتجربه نیاز است.
- در سقف وافل باید از قالب‌های مخصوصی استفاده کرد. از این رو هزینه اجرای پروژه بالا می‌رود.
- به طور منظم و دقیق باید تاسیسات داخل وافل را تحت بازرسی و مراقبت قرار داد. در غیر این صورت دال در معرض خرابی قرار می‌گیرد.
- از این نوع سقف نمی‌توان در ساختمان‌های با طبقات زیاد استفاده کرد.
- سقف وافل در مناطقی که وزش باد زیاد است، قابل به‌کارگیری نیست.
سقف کاذب
سقف کاذب نوعی سقف است که پس از اتمام اجرای تاسیسات کار گذاشته می‌شود. سقف های کاذب سبک‌ترین نوع سقف به شمار می‌روند و از جنس‌های مختلف پی وی سی، کناف، رابیتس و … ساخته می‌شوند. سقف کاذب باید به سقف اصلی متصل شود. سبک بودن سقف کاذب اجرای سریع، ایمنی بالا و مقاومت بالا در برابر رطوبت و حرارت، از مزایای کارگیری این نوع سقف محسوب می‌شوند.
سقف پیش تنیده
یکی از انواع سقف های جدید ساختمانی، سقف پیش تنیده است. در این نوع سقف، نیرویی فشاری ایجاد می‌شود. این نیرو با استفاده از کابل و نوع قرارگیری کابل کششی در دال بتنی سقف ایجاد می‌گردد. این فعالیت جهت جلوگیری از ترک خوردگی هنگام بهره‌برداری از سازه است. بدین ترتیب می‌توان از ماکزیمم ظرفیت باربری بتن استفاده نمود. در این نوع سقف پس از قالب بندی و آرماتوربندی، کابل‌ها در محل قرار می‌گیرند و سپس پروفیل کابل‌ها و دیگر اجزا نصب می‌شوند. در نهایت نیز بتن‌ریزی و عملیات کشش انجام می‌شود.
مزایای سقف پیش تنیده
- امکان ایجاد دهانه بزرگ در سازه با این نوع سقف وجود دارد.
- در سقف پیش تنیده، تیرها حذف می‌شوند.
- ستون گذاری نامنظم در این سقف‌ها ممکن است.
- وزن ساختمان با کمک سقف پیش تنیده کاهش می‌یابد.
معایب سقف پیش تنیده
- برای حمل و نقل و جا به جایی تجهیزات باید از جرثقیل استفاده کرد.
- سقف پیش تنیده هزینه‌های زیادی در بردارد.
- این نوع سقف پیچیده است و به تخصص و دقت بالا نیاز دارد.
- احتمال تخریب این نوع سقف به دلیل وجود کابل‌ها وجود دارد.
سخن نهایی
در این مقاله، انواع سقف مورد بررسی قرار گرفت. به طور کلی، انتخاب نوع سقف به نوع سازه، اسکلت و طبقات آن وابسته است. هر یک از سقف‌ها ویژگی‌های خود را داشته و به تجهیزات مخصوص خود نیاز دارند. مجموعه بازرگانی پیشرو صنعت نفت آسیا با نام تجاری آیرومارت انواع تجهیزات فولادی مورد نیاز در ساخت سقف را ارائه می‌دهد. امکان خرید لوله به صورت آنلاین و استعلام قیمت سایر مقاطع فولادی چون قیمت تیرآهن، قیمت میلگرد و … در وبسایت آیرومارت فراهم آمده است.
علاوه بر این می‌توانید جهت استعلام قیمت روز فولاد و اطلاع از خدمات آیرومارت از طریق شماره تلفن 02145306 با کارشناسان این مجموعه تماس حاصل فرمایید.