اسپیسر به قطعه ای گفته میشود که وظیفه آن فاصله دهنده بین بتن و میلگرد است اگر اسپیسر وجود نداشته باشد میلگرد به قالب بتنی چسبیده و ایجاد کرمو شدن می کند کرمو شدن در اصطلاح به معنی عبور نکردن بتن و جا ندادن بتن بین میلگرد است که باعث ایجاد فضای خالی بین میلگرد و بتن میشود.این قطعه استحکام سازه را افزایش می دهد حتی سرعت اجرای سازه با وجود اسپیسر بالا میرود . اسپیسر در بازار با نام های مختلفی از جمله کاور میلگرد ، کاور بتن ، فاصله انداز نیز شناخته شده است .شرکت سهند سازه بتن با کاربرد اسپیسربتنی در سازه های خود استحکام سازه را بالا می برد. اسپیسر پلاستیکی به دلیل مقاومت کم در سازه ها مورد استفاده قرار نمیگیرد.
فواید استفاده از اسپیسر در سازه چیست ؟
- اسپیسر با ایجاد پوشش بتنی باعث میشود که طول عمر سازه بیشتر شود.
- پوشش یکنواختی بر روی میلگرد ایجاد میشود.
- عوامل تخریبگر مانند اکسیژن ، رطوبت ، سولفات که در محیط موجود است و به میلگرد آسیب میزند جلوگیری می کند.
- اگر اسپیسر به صورت مناسب در صنعت ساختمان استفاده شود میلگرد درون بتن ثابت می ماند و استحکام بتن چند برابر میشود و پروژه به طور چشمگیری راندمانش بالا تر میرود.
انواع اسپیسر چیست ؟
اسپیسر ها باتوجه به جنس به سه دسته تقسیم میشود :
اسپیسر پلاستیکی
اسپیسر بتنی
مزیت اسپیسر پلاستیکی
طراحی مناسب اسپیسر پلاستیکی برای سقف وافل .
سبک بودن اسپبسر پلاستیکی.
حمل آسان اسپیسر پلاستیکی.
اسپیسر پلاستیکی ارزان ترین نوع اسپیسر نسبت به اسپیسر بتنی و فلزی است .
اسپیسر پلاستیکی واکنش پذیری بیشتری با تغیر دما دارد .
معایب اسپیسر پلاستیکی
مقاومت فشاری اسپیسر پلاستیکی بسیار پایین است اگر از یک وزن معینی فشار بیشتری به آن ها وارد شود اسپیسر پلاستیکی شکسته میشود .
مزیت اسپیسر بتنی
مقاومت بیشتر اسپیسر بتنی نسبت به اسپیسر پلاستیکی.
وزن بالای اسپیسر بتنی نسبت به اسپیسرپلاستیکی.
به این نکته بایدتوجه داشته باشید که عمل آوری بتن باید رعایت شود تا به یک مقاومت ایده آل برسد یعنی دقیقا همان مقدار و میزان بتن اصلی و همان میزان عمل آوری یعنی قطعات کوچک بتن را داخل آب قرار دهید تا مقاومت بتن بالا برود تا وزن سازه را تحمل کند.
انواع اسپیسر بتنی :
اسپیسر گرد دیواری :
در سطح های عمودی به کار میرود که به آن کاور چرخشی نیز گفته میشود.
اسپیسر هارد :
برای پروژه های پر وزن که تیر در آن به کار میرود در کف و فندانسیون به کار میرود.
اسپیسر سبک :
برای سازه هایی که وزن کم دارد و حداکثر باری که تحمل میکند 25 کیلو گرم است به کار میرود .
اسپیسر سنگین :
در سازه های متراکم که حداکثر بارمتحمل شده 270 کیلو گرم به کار میرود.
اسپیسر ترکیبی :
استفاده همزمان از چند کاور که همه ویژگی های را دارد و بسیار اقتصادی است.
اسپیسر دوناتی :
یک سوراخی وسط اسپیسر بتنی قرار دارد که میلگرد را مهار کند و دچار واژگونی نشود.
مقایسه اسپیسر پلاستیکی و اسپیسر بتنی :
اسپیسر پلاستیکی به دلیل قیمت پایین و سبک بودن و حمل و نقل آسان محبوبیت بیشتری در بین سازندگان دارد. اما از طرفی اسپیسر بتنی سنگین تر بوده و قیمت بالا تری دارد ولی مقاومت آن بیشتر است . اما این دلیل منطقی برای استفاده نکردن از اسپیسر پلاستیکی در سازه های بزرگ نیست.
فاصله انداز پلاستیکی در برابر تغیرات دمایی واکنش پذیری شدید تری دارد . در دمای بالا فاصله انداز بتنی منبسط میشود.
کاور های پلاستیکی و کاور های بتنی را امروزه در بیشتر سازه ها مانند تونل ، سد ، پل و .. استفاده میشود که در بیشتر پروژه ها موفقیت آمیز بوده است.
معایب اسپیسر پلاستیکی و اسپیسر بتنی :
واژگونی اسپیسر ها یکی از مشکلاتی است که برای حل این مشکل باید تعداد استفاده از محصول متناسب با حجم پروژه باشد و نباید تعداد اسپیسر ها کم باشد . مشکل رایج دیگری که باید به آن توجه شود فاصله هر اسپیسر با اسپیسر بعدی است زیرا اگر فاصله زیاد باشد میلگرد ها دچار خمیدگی میشوند.
و میزان فاصله هر اسپیسر بستگی به میلگرد ها دارد در بعضی از میلگرد ها نباید فاصله هراسپیسر با اسپیسر بعدی بیشتر از یک متر باشد ولی در میلگرد هایی که قطر خیلی بالایی دارند نیازی به تعداد بالای اسپیسر نیست در کل تعداد دقیق اسپیسر ها به میلگرد ومجری پروژه بستگی دارد .
نحوه قرار گیری اسپیسر :
قرار گیری اسپیسر بر اساس حداقل فاصله مجاز قرارگیری اسپیسر کنار هم و در نظر گرفتن بار وارده به اسپیسراست . انتخاب نوع اسپیسر ها بر اساس محل قرار گیری ، سایر میلگرد ها ، و قرار گیری ارماتور و پوشش بتن معین میشود.
بر اساس استاندارد های ذکر شده در بالا انتخاب اسپیسر ها اینگونه است :
افقی
عمودی
خاص
که هر کدام ها از آن ها برای جا و مکان معینی در سازه اجرا میشود. به عنوان نمونه اسپیسر خاص برای تیرچه است ، افقی برای فلت بار ،و عمودی برای میلگرد هایی که عمودی است استفاده میشود که کمانش به دیوار ایجاد نشود.