شرح وظایف مهندس طراح سازه چیست؟ شاید بتوان گفت نزدیک ترین تصویر ذهنی مردم به جایگاه مهندسی ، رشته های مربوط به عمران است که به نوعی نشانگر اهمیت دقت و مهارت مهندس در محاسبات ریاضی پیچیده برای طراحی و مدلسازی ساختمان طبق نقشه طراح معماری هم محسوب می شود. در بین شغل های تخصصی زیرمجموعه‌ی رشته مهندسی عمران، طراح سازه یا محاسب نیز جزو برجسته‌ترین و موثرترین تخصص‌ها در صنعت سازه ها است و نقش بسیار جدی در کیفیت ساخت سازه ایفا میکند. ما در این مقاله قصد داریم به شرح وظایف مهندس طراح سازه بپردازیم تا علاوه بر آشنایی با این شغل و تخصص، مزیت ها و محدودیت های آن را باهم بررسی کنیم.
مهندس طراح سازه باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
با گذشت زمان و مدرن‌تر شدن علوم مهندسی سازه و از طرفی نفوذ طراحی و محاسبات کامپیوتری به این رشته ها، اهمیت تسلط به نرم افزارهای مخصوص مانند متلب و… برای یک مهندس طراح سازه ضروری و حیاتی است به طوری که عدم به روز بودن در این زمینه میتواند شانس اشتغال و دریافت پروژه متوسط و بزرگ را به شدت کاهش دهد. علاوه بر این اشراف کامل به آیین نامه‌هاا و مقررات مربوط به طراحی سازه و تفسیر درست و دقیق آنها نیز از ویژگی های یک مهندس محاسب حرفه ای محسوب می شود. در واقع تفاوت یک مهندس طراح سازه ماهر و عادی را همین ویژگی های اصلی رقم می زنند و در صورت انجام چند پروژه استاندارد و بی نقص به عنوان سابقه و اثبات مهارت، می توان پایه‌های محکمی را برای کسب شهرت و اعتبار در بازار سازه ها ایجاد کرد. به ویژه اینکه در دنیای امروز و سرعت بسیار بالای تبادل اطلاعات از طریق فضای مجازی، به اشتراک گذاری و تبلیغ این موارد برای یک مهندس حرفه ای ساده تر از گذشته امکان پذیر است.
مهندس طراح سازه چه نقشی در پروژه دارد؟
شما در محیط بیرون سازه‌های متنوعی را میبینید که با انواع نما ، مصالح و طراحی ساخته شده‌اند که در پشت پرده آنها تعداد زیادی از مهندسین در رشته‌های مختلف از لحظه اول تا افتتاح پروژه در آن نقش داشته‌اند. یکی از افراد تعیین کننده، مهندس طراح سازه یا محاسب است. این فرد به نوعی حلقه اتصال بین نقشه‌های معماری و شروع عملیات ساخت است. به این معنی که ابتدا نقشه‌های معماری را دریافت کرده و طراحی سازه را با نرم افزارهای مخصوص و منطبق با آئین نامه‌ها انجام می‌دهد. اگر همه چیز خوب پیش برود خروجی این کار به عنوان نقشه‌های اجرایی خواهد بود که در واقع سنگ بنای شروع عملیات ساخت به‌شمار می‌رود.
از آنجایی که این نقشه‌ها مثل یک نقشه راه تمام جزئیات اجرایی ساخت را در بر دارند، کوچکترین خطا و اشتباه محاسباتی میتواند استحکام و دوام سازه را در درازمدت زیر سوال برده و سازه را در مقابل حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله آسیب‌پذیر کند. از این جهت انتخاب یک مهندس طراح سازه ماهر به ویژه در پروژه‌های بزرگ از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است چرا که به نوعی پایداری، استحکام و استاندارد بودن سازه را تضمین می کند. وقتی که از شرح وظایف مهندس طراح سازه گفته می‌شود منظور همین جزئیات است.
به همین دلیل است که نرم افزارهای کامپیوتری آمده‌اند تا علاوه‌بر کمک به خلاقیت و محاسبات اصول طراح سازه، سرعت، دقت و کیفیت انجام فعالیت‌های مربوطه را افزایش داده و زمان لازم برای فرآیندهای پیش از ساخت را تسریع کند. این تکنولوژی باعث کاهش احتمال خطاهای انسانی مهندسان و همچنین سهولت بررسی و ارزیابی طرح برای صدور مجوزهای مربوطه نیز شده است.
یکی از عوامل تاثیرگذار در کیفیت خروجی کار طراح سازه، اشراف به جزئیات مسائل اجرایی و نصب سازه در کارگاه و کارخانه است. به طور مثال از مقادیر انحراف مجاز قطعات، امکانات حمل و نقل قطعات، امکانات کارگری و تجهیزات در هر موردی مطلع باشد. از طرفی باید ابعاد و مشخصات این قطعات به نحوی واضح باشد که امکان عبور لوله‌ها، کانال‌ها و… به خوبی پیش بینی شده و با معماری سازه همخوانی و سازگاری پیدا کند. رعایت این مسائل باعث پیشگیری از دوباره کاری‌ها و از دست رفتن زمان برای اصلاحات می شود.
مهندس طراح سازه به عنوان شغل
با توجه به توضیحاتی که در مورد این تخصص پیچیده و در عین حال جذاب داده شد، اهمیت انتخاب یک مهندس طراح سازه ماهر به وضوح مشخص شده است. به طوری که وی به وظایف یک مهندس طراح سازه کاملا اشراف داشته باشد. بنابراین فارغ التحصیلان رشته های عمران که قصد ورود و فعالیت در این تخصص را دارند باید با پشتکار و انگیزه مثال زدنی این شغل را پیگیری کنند تا بتوانند در بازار کار برای خود اسم و رسمی دست و پا کنند، در غیر این صورت مجبور به انتخاب شغل‌های کارمندی با حقوق ثابت در دفاتر مهندسی و شرکت‌های عمرانی خواهند بود. نکته قابل توجه این است که در صورت انتخاب چنین مسیری، شرایط درآمدی، نسبت به دریافت پروژه‌های اختصاصی از طریق اعتبار و شهرت کسب شده قبلی، در درجه پایین‌تری قرار می‌دهد و مهندس باید به حقوق ثابت بسنده کند.
علاوه بر لزوم تسلط به نرم افزارها و قوانین، سرعت و چابکی در محاسبات طراحی سازه و سایر فعالیت‌های موازی نیز یک عامل تعیین کننده در موفقیت مالی و میزان درآمد یک مهندس طراح سازه محسوب می‌شود چون هرچه سرعت بیشتر باشد، حجم کار بر حسب متراژ نیز افزایش یافته و درنتیجه درآمد بیشتری را نصیب مهندس میکند. بنابراین در این شغل نباید به حداقل‌ها رضایت داد و به صورت مستمر و پویا دانش تخصصی و اطلاعات جانبی را به‌روزرسانی کرد چرا که ممکن است به مرور از دیگر مهندسان فعال در این حوزه عقب افتاده و میدان رقابت به آنها واگذار شود. رویای رهایی از حقوق ثابت و دست‌یابی به درآمد بدون سقف صرفا با همین استراتژی می تواند تحقق یابد.
از جمله توصیه‌های ما به علاقه مندان به این شغل، به روزرسانی همیشگی دانش مهندسی و قوانین و همچنین تسلط به نرم افزارهای اختصاصی این کار است و اگر این مسیر را با جدیت دنبال کنید، تبدیل شدن به مهندس طراح سازه مشهور در دسترس شما خواهد بود چرا که پروژه‌های موفق شما و شناخت سرمایه گذاران و شرکت‌ها از شما، به مرور زحمت و زمان لازم برا دریافت پروژه‌های جدید را برای شما کم خواهد کرد و به جایی خواهید رسید که احتمالا باید از چند پروژه پیشنهادی فقط یکی از آنها را انتخاب و مابقی را رد کنید.
نتیجه گیری
در این مقاله به شرح وظایف مهندس طراح سازه و بررسی ابعاد انتخاب این شغل پرداختیم. در نهایت باید مجددا تاکید کنیم که رعایت اصل یادگیری مستمر و دائم و همچنین تسلط به تکنولوژی‌های روز دنیا نقطه تفاوت افراد ماهر است و باعث می‌شود به مرور شانس جلب اعتماد صاحبان پروژه‌ها به طور چشمگیری افزایش پیدا کند. این موضوع همان هدف نهایی افرادی است که این تخصص را به عنوان شغل انتخاب می‌کنند. از طرفی صاحبان پروژه هم باید با اشراف کامل به اهمیت این تخصص و جایگاه آن در موفقیت کلی پروژه، در انتخاب یک مهندس طراح سازه و محاسب دقت لازم را به خرج داده و به جای سعی در صرفه جویی مالی، با پرداخت بهای استخدام یک مهندس ماهر و مسلط، کیفیت سازه خود را تضمین کنند.